Sürdürülebilir bir topluluk yaratma rehberi

Sakarya Üniversitesi Rock Topluluğu (SAÜROCK) 2007 yılında kurulan bir öğrenci topluluğu olarak kurulmasına rağmen, kuruluşundan bu yana her hafta tüm üyelerine açık toplantılar gerçekleştiriyor.

Bu yazımda 17 yıldır süregelen bu geleneği ve topluluğun organizasyon yapısını inceleyeceğim. Ama öncelikle, SAÜROCK’ın gerçekleştirdiği bir toplantının fotoğraflarına hep birlikte bakalım.

View this post on Instagram

A post shared by SAÜROCK Topluluğu (@saurocktoplulugu)

Basit bir öğrenci topluluğu bunu 17 yıl boyunca aralıksız olarak nasıl yapmayı başarıyor dersiniz?

Öğrenci topluluklarının sorunu

Yukarıda altını çizerek anlattığım bu durumun neden zor olduğunu düşündünüz mü? Belki de bu sadece SAÜROCK’a özel bir durum değildir ve SAÜROCK da tıpkı diğer öğrenci toplulukları gibi sıradan bir topluluktur. Ne dersiniz?

Durum hiç öyle değil. Öğrenci toplulukları öğrenciler tarafından kurulur ve yönetilir. Öğrenciler de ortalama olarak 4 senede mezun olurlar. İlk yıllarında toplulukta görev alan öğrencilerin sayıları azdır. Bu nedenle toplulukta 4 yılını geçiren öğrencilerin sayıları da azdır. Çok yetenekli bir grup öğrenci topluluk yönetimini üstlenip harika işler başarabilirler. Ama sonra mezun olurlar.

Bu nedenle öğrenci topluluklarının altın jenerasyon sorunu vardır. Altın jenerasyon mezun olduğunda, topluluk ya uzun bir uyku dönemine girer ya da tamamen yok olur. Geçmişte harika işler başarmış öğrenci topluluklarının çoğu bugün mevcut değil.

Eğer jenerasyonlar arası geçişi sağlayamazsanız, yok olursunuz. Eğer bilgi birikimini aktaramazsanız, yok olursunuz. Eğer topluluk bağlılığını yüksek tutamazsanız, yok olursunuz. Kriz anlarında sorunu çözecek mekanizmalarınız yoksa, yok olursunuz.

Şimdi adım adım SAÜROCK’ın organizasyon yapısını inceleyeceğim ve neleri farklı yaptıklarını göstereceğim.

Topluluk başkanı

Öğrenci toplulukları kendilerine bir öğrenci başkan seçerken en iyi adayı seçmeye çalışır. Nihayetinde topluluğun nasıl idare edileceğini öğrenci başkan belirlemektedir. Bu nedenle zeki, sözü dinlenen, yetenekli ve bir miktar otoriter adaylar ön plana çıkar.

SAÜROCK bunu amaçlamaz. Yüksek otoriteye sahip bir başkan, rahatlıkla topluluğu tek bir doğrultuda hareket ettirebilir, farklı görüşleri susturmaya çalışabilir, otoritesini korumayı amaçlar. Nihayetinde topluluk yönetimi demokratik yapısından uzaklaşır.

Yüksek otoriteli başkan tüm işlerde hakimiyet istediği için, mezuniyeti büyük bir kayıp olur. Topluluk yönetimi sekteye uğrayabilir, rutin yapılması gereken görevler aksar. Bu profildeki başkanların değiştirilmesi sancılıdır.

SAÜROCK bunun yerine, çok fazla tecrübesi olmayan ama istekli, öğrenmeye ve iletişime açık bir adayı başkan seçmeye çalışır. Bu topluluk kültürüdür. Öğrenci başkan -genellikle- topluluğu yönetmez. Topluluğun yönetimi her hafta yapılan toplantılarda üyeler tarafından demokratik bir usülde yapılır. Öğrenci başkan bu toplantılara başkanlık yapar. Üyelerin ilgili konularda karar almasını sağlar ve alınan kararları yönetim kuruluyla birlikte uygular.

Başkanlık süresi

Tecrübesiz bir başkan adayının bazı problemlere sebep olacağı haklı bir eleştiridir. Başka topluluklar bu duruma çözüm olarak, başkanların daha uzun sürede görevde kalmaları ve tecrübe kazanmalarını sağlar. Böylece başkan topluluk işleyişi hakkında tecrübesini arttıracak ve görevler sorunsuz halledilecektir.

SAÜROCK bu çözüme karşı çıkar. Bir başkanın uzun süre görevde kalması onun oteritesini arttırır. Ayrıca otorite tecrübeyle de doğru orantılıdır. Bu da yukarıda bahsettiğimiz başkanın değişimini (mezuniyet ya da başka bir sebeple) zorlaştırır. SAÜROCK başkanların uzun bir süre görevde kalmasını istemez.

Bunun yerine, SAÜROCK başkanlarını sürekli olarak değiştirmeye çalışır. Yaklaşık 2-3 öğretim döneminde başkanlığın değişmesi sağlıklıdır. Birincisi; başkanlık yorucudur. Uzun yıllar boyunca yapılan başkanlıktan yüksek bir verim alınamaz. İkincisi; otoriterleşmeyi engeller. Üçüncüsü; bu sistem uygulandıkça her toplantıda birden fazla eski başkan olmaya başlar. Bu eski başkanlar hem başkanın otorite kurmasını engeller, hem de karar alma sürecinde iyi bir muhalefet örneği sergilerler.

SAÜROCK’ta bu tip başkanlara Devrik Başkan yakıştırması yapılır. Devrik başkanların bir diğer görevi de, yeni seçilen öğrenci başkana yardımcı olmak ve tecrübe kazanmasını sağlamaktır. Böylece tecrübesi olmayan yeni adaylar, göreve başlamak konusunda gerekli olan cesareti daha rahat bulurlar. Çünkü yalnız kalmayacaklarını bilirler.

Eğer bir topluluk bir araya geldiğinde, içerisinde bol miktarda devrik başkan varsa, o topluluk sağlılı bir şekilde gelecek nesillerde de hayat bulabilir.

Sahil Okyanus Seyehat Mutluluk Fotoğraf thuanvo, pixabay

Haftalık toplantılar

Öğrenci topluluklarının genelinin bir toplantı rutini yoktur. Sadece bir gerekçe oldukça toplanır ve bunun yerine çeşitli yöntemler kullanarak (Whatsapp, Discord vb.) haberleşme sağlarlar. Böylece zamanda tasarruf ederek daha fazla çıktı üretebilirler. Neticede toplantılar bazı durumlarda vakit kaybı olabilmektedir.

SAÜROCK bu yöntemi şiddettle reddeder. Rutin buluşmalar toplulukların kalp atışıdır. Düzenli, öngerilebilir ve ulaşılabilir olması gerekmektedir. Toplantılar sadece yapılacak işlerin konuşulduğu bir ortam değildir. Aynı zamanda topluluk hakkında bilgi ya da görev almak isteyenlerin de katılabileceği ortamlardır.

Eğer topluluğunuzu 20 sene sonra da hayatta görmek istiyorsanız, sizden sonra da o toplulukta aynı hevesle çalışacak insanlara ihtiyacınız olacak. Haftalık toplantıları düzenlemeseniz o insanları nasıl tanıyacaksınız? Topluluğun amaçlarını, sorun çözme mekanizmalarını ve kültürünüzü yeni gelenlere anlatmanız gerekecek. Rutin buluşmalarınız olmadan tüm bunları nasıl sağlayacaksınız?

Haftalık toplantılardan kaçarsanız çıktı olarak harika geçen bir kaç yıl elde edersiniz. Fakat sonrası çöküştür.

Bu nedenle, SAÜROCK için haftalık toplantılar en azından düzenlenecek etkinlikler kadar önemlidir. SAÜROCK tüm planını haftalık toplantılara göre yapar. Tüm kararlar orada alınır. Yapılacak etkinlikler, yapılması gereken görevler, o görevleri kimlerin nasıl yapacağı orada konuşulur. Yeni gelen üyelerle orada tanışılır, topluluk kültürünün tanıtımı orada yapılır. Topluluk üyeleri topluluk adına karar alma yetkisini haftalık toplantılarda kullanır.

SAÜROCK’ın savunduğu otoriter olmayan başkan ve devrik başkanlar sistemi, haftalık toplantılarla birbirini tamamlar. Biri olmadan diğerleri de var olamaz.

Kültür kültür kültür

Topluluklar aynı amacı gerçekleştirmek için bir araya gelen insanlarda oluşur. Eğer topluluğunuzun amaçları üzerinde sık sık konuşmuyorsanız bu kültürü yeni nesillere aktaramazsınız. Özellikle söz konusu öğrenci toplulukları olduğunda. Bugün bir öğrenci topluluğunda aktif olarak görev alanların büyük bir çoğunluğu 5 sene sonra olmayacak. Bir topluluk kurmanız, ya da hazır bir topluluğu devralmanız bu nedenle yeterli değil. Kuruluş felsefesini, amaçlarını ve tarihi bilmek, bunu sık sık tekrar etmek zorundasınız.

SAÜROCK’ın hemen her toplantısında topluluk felsefinden kısaca bahsedilir. Dönemin ilk toplantısında da oldukça detaylı bir şekilde felsefesi, kültürü ve tarihinden bahsedilir. Bunun yanında üyelere neden geldikleri, ne bekledileri sorulur. Toplantı sonunda da ilk defa katılanlara nasıl buldukları sorulur. Tüm bunların amacı topluluğa ilk defa gelen üyeyi topluluk kültürüne dahil etmek, bir parçası haline getirmektir. Kimse sadece oturup dinlediği ve kendisiyle konuşulmayan bir topluluğun ikinci buluşmasına gitmek istemez.

Bunun yanında, zaman içerisinde oluşacak olan ortak dilinizi ve kültürünüzü de aktarmanız gerekir. SAÜROCK’taki devrik başkan yakıştırması önce şaka yollu olarak başladı. Daha sonrasında topluluk içerisinde kullanılan normal bir ünvana dönüştü. Ek olarak, okulunu en çok uzatmış üyelere “Dede” ünvanı verilir. Tüm bunlar, topluluk üyeleri arasında bağları güçlendirir.

Yine SAÜROCK toplantılarındaki en önemli konu, haftalık gündemi tartıştıktan sonra başlayan “Geyik Zamanı“dır. Toplantı bittikten sonra aktif ve eski üyeler, özellikle ilk defa gelenlerle sohbet etmeye çalışır. Böylece mevcut ve yeni üyeler arasındaki bağlar güçlenir. Bu sohbetler nice rock grupları kurularak SAÜROCK’ın gerçekleştirdiği etkinliklerde sahne aldı.

Bu tarz kültürel miraslar zaman içerisinde oluşur ve bunları devam ettirmek topluluk bağlarını güçlendirir.

İnsanlar Atlama Mutluluk Eğlence Fotoğraf fancycrave1, pixabay

Özet

SAÜROCK’ın organizasyon yapısı hakkında daha fazla yazabilirim ama burada noktalayacağım. Sormak istediklerinizi iletişim bölümünden bana gönderebilirsiniz.

Yazının sonunda kısa bir özet yapmayı uygun buldum. Sürdürülebilir bir topluluk oluşturabilmek için aşağıdaki maddeler son derece önemlidir;